Γκρίζες ζώνες στο… τραγούδι

Για τις αποκαλούμενες «γκρίζες ζώνες» στο Αιγαίο,σίγουρα έχουμε ακούσει όλοι. Νησίδες  δηλαδή και βραχονησίδες, που εμείς τις θεωρούμε ελληνικές και οι εξ ανατολών γείτονές μας τουρκικές. Μία μάλιστα από αυτές τις βραχονησίδες, τα Ίμια ή Καρντάκ όπως θέλουν την βραχονησίδα οι Τούρκοι, έγινε αφορμή τον Γενάρη του 1996, για να εκδηλωθεί η μεγαλύτερη ελληνοτουρκική κρίση μετά το 1974.
«Γκρίζες ζώνες» όμως ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία υπάρχουν και στο τραγούδι.  Και μιλάω για τραγούδια που  έχουν ίδια μελωδία και ακούγονται και στις  δύο ακτές του Αιγαίου,με ελληνικούς, εδώ, και τουρκικούς, εκεί, στίχους. Aυτές οι γκρίζες όμως ζώνες, ακόμα κι αν γίνουν αιτία για να ανάψουν τα αίματα των πιο θερμόαιμων, θα είναι για να ανεβεί κάποιος ασίκης στην πίστα για να χορέψει ζεμπέϊκικο ή κάποιο ημεδαπό ή αλλοδαπό «χανουμάκι» πάνω στο τραπέζι για να λικνιστεί στον ρυθμό των…διεκδικούμενων τραγουδιών.
To 2005  η διάσημη στην πατρίδα της, αλλά και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, Τουρκάλα τραγουδίστρια Candan Erçetin, συγκέντρωσε 12 απ΄αυτά τα τραγούδια και τα παρουσίασε στον δίσκο της «Aman doktor». Ο δίσκος περιέχει 13 tracks, διότι το τραγούδι «τι τα θέλεις τα λεφτά»(İndim Havuz Başına) υπάρχει σε 2 εκτελέσεις. Η Candan Erçetin στην ερμηνεία κάθε τραγουδιού εφαρμόζει Σολωμόντεια δικαιοσύνη: μισό ελληνικά – μισό τουρκικά), ενώ οι ενορχηστρώσεις των παραδοσιακών αυτών τραγουδιών είναι κάπως «μοντέρνες» χωρίς όμως να ενοχλούν.
Ας πάρουμε μια πρώτη γεύση από τον δίσκο, ακούγοντας το τραγούδι «aman doktor- o γιατρός»

Tα τραγούδια που περιέχονται στον δίσκο είναι:

1. Aman Doktor – Ο γιατρός
2. Bir Dalda İki Kiraz / Sallasana Sallasana – Σάλα σάλα
3. Darıldın Mı Gülüm Bana – Χαρικλάκι
4. İndim Havuz Başına (v.1) – Τι τα θέλεις τα λεφτά
5. Küçük Yaşta Aldım Sazı Elime – Με το σάζι μου στα χέρια
6. Zeytinyağlı Yiyemem Aman – Γιατί θες να φύγεις
7. Telgrafın Tellerine Kuşlar Mı Konar – Αερόπλανο θα πάρω
8. Ada Sahillerinde Bekliyorum – Μάτια μου, μάτια μου
9. Kadifeden Kesesi – Καδίφης
10. Kalenin Bedenleri – Σήκω χόρεψε κουκλί μου
11. İzmir’in Kavakları – Τζακιτζής
12. Çadırımın Üstüne/Sürüverin Cezveler Kaynasın
13. İndim Havuz Başına (v.2) – Τι τα θέλεις τα λεφτά

Ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι οι τουρκικές εκδοχές των τραγουδιών αποδίδονται σε ανώνυμους δημιουργούς,δηλαδή τα τραγούδια θεωρούνται παραδοσιακά, ενώ μερικές από τις αντίστοιχες ελληνικές εκδοχές των τραγουδιών αναφέρουν ως δημιουργούς τον Παναγιώτη Τούντα (3 και 7), τον Γιάννη Παπαϊωάννου (12), τον Κώστα Βίρβο και τον Στράτο Ατταλίδη (6), τον Βασίλη Παπαδόπουλο (4) και τον Στέλιο Καζαντζίδη (10). Ειδικά για τον δίσκο η Σοφία Κομποτιάτη έγραψε ελληνικούς στίχους για το τραγούδι «με το σάζι μου στο χέρι» , επειδή το τραγούδι ήταν γνωστό στην Ελλάδα μόνο με τουρκικούς στίχους.

Μια και έγινε αναφορά πιο πάνω στον Στέλιο Καζαντζίδη, αξίζει να θυμίσουμε τον δίσκο του «Τραγούδια της Ανατολής», που κυκλοφόρησε το 1960 από την MINOS-EMI ταυτόχρονα σε Ελλάδα και Τουρκία. Στον δίσκο αυτό ο Στέλιος ερμηνεύει στα τουρκικά 14 τραγούδια, 9 από τα οποία είναι γραμμένα από τον ίδιο.
Aπό τον δίσκο αυτό αξίζει να ακούσουμε το τραγούδι «Bekledim de gelmedin», για το οποίο είχα γράψει και σε παλιότερο ποστ, με άλλη αφορμή.


Τον Ιούλιο του 2008, ο δίσκος επανακυκλοφόρησε στην Τουρκία από την εταιρία “AJS Müzik”, για να τιμηθεί η μνήμη του Στέλιου, 7 χρόνια από τον θάνατό του. Η ιστο-εφημερίδα «ελληνικό φαινόμενο»αναφέρει σχετικά με το θέμα:

Στο πίσω φύλλο του δίσκου “Τραγούδια της Ανατολής” που επανακυκλοφόρησε στην Τουρκία γράφει το εξής: “…κανένας λαϊκός τραγουδιστής δεν αγαπήθηκε τόσο, όσο ο Στέλιος Καζαντζίδης , και δεν θα υπάρχει άλλος λαϊκός τραγουδιστής, όπως ο Στέλιος, ο οποίος εξέφραζε με τα τραγούδια του την ξενιτιά, τα προβλήματα, τα όνειρα, τις ελπίδες, τους έρωτες , τα σύμβολα ακόμα και του Τούρκικου λαού…”

Για το τέλος αυτού του ποστ, θα διοργανώσω ένα μίνι φεστιβάλ, με τίτλο «Γκρίζες ζώνες».
Θα ακούσουμε το ίδιο τραγούδι από 3 διαφορετικούς ερμηνευτές. Το τραγούδι είναι το «Çadırımın Üstüne» ή «Ράμπι ράμπι» όπως είναι γνωστό στην Ελλάδα.
Πρώτα από την υπέροχη  Candan Erçetin:

Στη συνέχεια , ο  αξεπέραστος Στέλιος Καζαντζίδης:

Kαι στο τέλος, το αερικό  του ελληνικού τραγουδιού η Φλέρυ Νταντωνάκη:

Όσοι θα ήθελαν ολόκληρους τους δίσκους στους οποίους αναφέρεται αυτό το ποστ,μπορούν να τους βρουν στα παρακάτω link, μια και κάποιοι χριστιανοί ή μουσουλμάνοι φρόντισαν να τους ανεβάσουν στο rapidshare:

«Aman Doktor»

«Τα τραγούδια της Ανατολής»
——————
To post αφιερώνεται στην Ρούλα που γουστάρει τα τούρκικα άσματα και στην Νατάσα, που, πού θα μας πάει, θα τα γουστάρει στο τέλος κι αυτή.