Πρωτοχρονιές σε αποκόμματα ξανά.

Αγαπημένη συνήθεια, έθιμο πια στη Μπλογκοσλοβακία, είναι να αποχαιρετάμε την χρονιά που φεύγει με αποκόμματα από παλιές πρωτοχρονιές. Ε, δεν θα χαλάσουμε φέτος το έθιμο. Πρωτοχρονιές σε αποκόμματα λοιπόν και Καλή Χρονιά!
Τα παρακάτω κάλαντα δημοσιεύτηκαν στην αθηναϊκή εφημερίδα «Σκριπ», στην ανατολή του 20ου αιώνα, την 1η Ιανουαρίου του 1900.Είναι γραμμένο από τον ιατρο-λογοτέχνη Σπυρ. Καζινιέρη (ή Καζινέρη) ο οποίος χρησιμοποιούσε το λογοτεχνικό ψευδώνυμο Β. Μανής. Σε βιογραφικό του που υπάρχει στο διαδίκτυο διαβάζουμε ότι ο Μανής « γεννήθηκε στην τουρκοκρατούμενη Κόνιτσα στις 3 Σεπτεμβρίου 1876 (ήταν συνομήλικος, σχεδόν, με τον Ζ. Παπαντωνίου και τον Κ. Καρθαίο). Ασχολήθηκε από νωρίς με τη σάτιρα, και το 1898 τύπωσε το φυλλάδιο “Ο ψευτοπόλεμος του 1897″, στον οποίο πιθανότατα είχε λάβει μέρος. Την ίδια χρονιά αποφοίτησε με άριστα από την Ιατρική Σχολή Αθηνών. Το 1903 κατατάχτηκε στον στρατό ως ανθυπίατρος, το 1910 προάχθηκε σε υπίατρο, και έλαβε μέρος στους Βαλκανικούς πολέμους καθώς και στις επιχειρήσεις του 1916-19, φτάνοντας στον βαθμό του επίατρου. Αυτοκτόνησε σε ηλικία 43 ετών, στις 17 Ιουλίου 1919, στη Μικρά Ασία, για λόγους που συνδέονται, μάλλον, με την πρώτη ελληνική υποχώρηση και τις σφαγές στο Αϊδίνι. Ποιήματά του, που δεν ήταν όλα σατιρικά, δημοσιεύτηκαν με το ψευδώνυμο Β. Μανής ή Μανής, στα περιοδικά “Μαστίγιον” (1892-93) και “Σκριπ” του Μπάμπη Άννινου (1894-95).

Άη-Βασίλης

Άη-Βασίλης πάλι
και στην αρχιχρονιά,
νέος αιών προβάλει,
στον ψεύτη τον ντουνιά.

Αλλάζουν φευ! κι οι χρόνοι
καθώς κι οι εποχές,
σαν το ναπολεόνι
και σαν τις μετοχές.

Κάτσε άη-Βασίλη
και άνοιξε τα χείλη
κι εμάς να τραγουδήσεις
και να καλοκαρδίσεις.

Κύττα, πώς έχει γίνει
μες των ετών τη βράσι
κι η ψωρορωμηοσύνη,
που τόσον έχει δράσει.

Τραγούδησε και πες μας,
τα τόσα μας τα κλέη,
κι όλες τις προκοπές μας,
πού’νε κανείς να κλαίει.

Πες της Τουρκιάς, ως τώρα
πως σπάσαμε τη μούρη
κι εκ των μαχών με φόρα
το κόψαμε κουμπούρι.

Τραγούδησε ηγέτας
οπού μας πελαγώνουν
τραγούδα ευεργέτας
που διαρκώς σουφρώνουν.

Τραγούδησε τον Κόντε,
οπού μοιράζει θέσεις,
και πήγανε αμόντε,
αι τόσες υποσχέσεις.

Τραγούδα για πελάγωμα
στρατών οργανισμούς.
Τραγούδα και για φάγωμα
προϋπολογισμούς.

Τραγούδα τον Θανάση,
που γράμματα παλάβωσε,
κι αντί για να τα φτειάσει,
στο τέλος τ’ αποστράβωσε.

Τραγούδα κι αστυνόμους
που τάχα μας φυλάγανε
και την τιμή στους δρόμους
με την οκά πουλάγανε.

Τραγούδα καλογήρους
που στας Μονάς γλεντούνε,
τραγούδα ποδογύρους,
που για τιμή ψοφούνε.

Τραγούδα τόσα χάλια,
που χάνεις τα πασχάλια,
και δώσε την ευχήτσα σου
στο ένα κι άλλο φύλο,
και με την πατερίτσα σου
αρχίνα μας στο ξύλο.

Αν διαβάσατε προσεκτικά το ποίημα του Μανή, θα συμφωνήσετε μαζί μου ότι 112 χρόνια μετά, τίποτε δεν άλλαξε στην ψωρορωμηοσύνη. Ηγέτες που πελαγώνουν, ευεργέτες που σουφρώνουν, προυπολογισμοί που φαγώνονται, πολιτικοί που μοιράζουν θέσεις παρά τις υποσχέσεις για αξιοκρατία, μεταρρυθμιστές που αποστραβώνουν ακόμα και τα καλώς κείμενα, αστυνόμοι που τάχα μας φυλάνε, καλόγεροι που καλοπερνάνε… Σας θυμίζουν κάτι όλα αυτά;

Και δύο ιστορικές διευκρινήσεις:
*O «κόντες» είναι ο τότε (2 Απριλίου 1899 – 12 Νοεμβρίου 1901) πρωθυπουργός της Ελλάδας, Γεώργιος Θεοτόκης. Από το 1899 έως τα μέσα του 1909, ο Γ. Θεοτόκης διετέλεσε τέσσερις φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας, με μακροβιότερη την τελευταία θητεία του.

**Ο «Θανάσης» του ποιήματος είναι ο Αθανάσιος Ευταξίας, υπουργός επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως της κυβέρνησης του Γ.Θεοτόκη. Ο Αθ. Ευταξίας προσπάθησε να μεταρρυθμίσει την μέση εκπαίδευση,με ανεπιτυχή αποτελέσματα κατά τον Μανή.

Ακολουθεί η ευχετήρια σύνθεση της εφημερίδας Σκριπ στο φύλλο της πρωτοχρονιάς του 1895.

Και για το τέλος, από το πρωτοχρονιάτικο φύλο του 1897 της ίδιας εφημερίδας, μια χαριτωμένη ερωτικο-εορταστική βασιλόπιτα ή βασιλόπητα σύμφωνα με την ορθογραφία της εποχής. Το στιχούργημα υπογράφει ο  «Εγώ». Είναι γνωστό ότι ο έρως πάντα είναι εγω-παθής.

Άλλες πρωτοχρονιές σε αποκόμματα:
Δεκέμβρης 2009: εδώ
Δεκέμβρης 2010: εδώ