Ο «δεκάλογος του πότη» και οι αρχαίες του ρίζες

«Το πρώτο φέρνει όρεξη
το δεύτερο υγεία
το τρίτο φέρνει την χαρά
το άλλο απελπισία,
το πέμπτο τη συζήτηση,
το έκτο φασαρία,
το έβδομο τη συμπλοκή,
το άλλο αστυνομία,
το ένατο τη σύσταση,
το δέκατο ζημία…
Και από τα δέκα πάνω
ό,τι θέλω κάνω»
Ο πιο πάνω «δεκάλογος του πότη» κυκλοφορεί σε διάφορες παραλλαγές. Ίσως τον συναντήσατε και σεις να στολίζει τον τοίχο  σε κάποια ταβέρνα, ουζερί ή κουτουκάκι.  Μπορεί μάλιστα να μπήκατε στον πειρασμό να τον φωτογραφίσετε, όπως εγώ. Εκείνο που μπορεί να μη ξέρετε είναι το πόσο βαθιά απλώνονται μέσα στους αιώνες  οι ρίζες του δεκάλογου αυτού.

Ο κωμικός ποιητής Εύβουλος (4ος π.Χ αιώνα) στην κωμωδία του «Σεμέλη ή Διόνυσος» (από την οποία σώζονται λίγα αποσπάσματα) παρουσιάζει τον θεό του κρασιού να λέει :

«Τρεῖς γὰρ μόνους κρατῆρας ἐγκεραννύω
τοῖς εὖ φρονοῦσι· τὸν μὲν ὑγιείας ἕνα,
ὃν πρῶτον ἐκπίνουσι, τὸν δὲ δεύτερον
ἔρωτος ἡδονῆς τε, τὸν τρίτον δ᾽ ὕπνου,
ὃν ἐκπιόντες οἱ σοφοὶ κεκλημένοι
οἴκαδε βαδίζουσ᾽. ὁ δὲ τέταρτος οὐκ ἔτι
ἡμέτερός ἐστ᾽, ἀλλ᾽ ὕβρεος· ὁ δὲ πέμπτος βοῆς·
ἕκτος δὲ κώμων· ἕβδομος δ᾽ ὑπωπίων·
ὁ δ᾽ ὄγδοος κλητῆρος· ὁ δ᾽ ἔνατος χολῆς·
δέκατος δὲ μανίας, ὥστε καὶ βάλλειν ποιεῖ·»

Kαι σε μετάφραση (όπως την βρήκα στο διαδίκτυο):

«Τρεις μοναχά κρατήρες γεμίζω για τους φρόνιμους:
τον πρώτο για την υγεία, τον δεύτερο για τον έρωτα και την ηδονή,τον τρίτο για τον καλό ύπνο και μόλις πιουν κι αυτόν οι μυαλωμένοι γυρνούν στα σπίτια τους. Ο τέταρτος δεν είναι από μένα αλλά από κατάχρηση, ο πέμπτος φέρνει φασαρίες, ο έκτος το μεθύσι, ο έβδομος τα χτυπήματα, ο όγδοος τον αστυνόμο, ο ένατος την οργή, ο δέκατος φέρνει την τρέλα και σε ρίχνει κάτω ξερό».

Από τους δέκα κρατήρες στα δέκα ποτηράκια η απόσταση είναι μικρή. Σαν γλυκόπιοτο κρασί κυλάνε οι αιώνες.
Και τώρα που τα μάθατε όλα αυτά, τι λέτε για «ακόμα ένα ποτηράκι»;
Μας το σερβίρει η Κάκια Μενδρή: